Xaricdə təhsil almaq üçün nə etməli?

Xaricde tehsil almaq

Şübhəsiz ki, universitetə qəbul olmaq üçün hazırlaşan abituriyent və şagirdlərdən hər biri ən azı bir dəfə xaricdə təhsil almaq haqqında düşünür. Xaricdə təhsil üçün təqaüd proqramları, xaricde tehsil sirketleri, xaricdə təhsil almaq üçün nəzərdə tutulan imtahanlardan keçmək, xarici universitetlərin diplomlarının tanınması məsələsi, xaricde tehsil almaq üçün lazım olan sənədlər və digər problemlər xaricdə təhsil almaq istəyənlərin tərəddüd yaşamasına səbəb olur.

Bu yazıda xaricdə təhsil haqqında və xaricdə təhsil almaq üçün vacib olan məqamları sizin üçün açıqlayacağıq.

Xarici ölkələrdə oxumaq istəyən tələbələr indiki zamanda ən çox Polşa, Türkiyə, İtaliya, Macarıstan və s. ölkələrə təhsil üçün müraciət edirlər. Bu ölkələrdə təhsil haqqı digər Avropa ölkələrinə nisbətən sərfəlidir. Ümumi olaraq, bütün dünyada üstünlük verilən ən prestijli universitetlər isə Amerika, Çin, İngiltərə, Avstraliya və Kanadadır.

Xaricdə təhsil şirkətləri

Xarici ölkədə oxumaq istəyənlər üçün ən rahat seçim xaricdə təhsil şirkətlərinə müraciət etmək olur. Çünki bu şirkətlərdə çalışanlar müraciətçinin büdcəsinə, təhsil səviyyəsinə, arzu və istəklərinə uyğun olaraq xarici universitetlərin siyahısını təqdim edir, şagirdlərin əvəzinə universitetləri araşdırır, hətta universitetə qeydiyyatı və orada yaşamaq üçün zəruri olarsa yurdlara qeydiyyatı da həyata keçirirlər. Şagirdin etməli olduğu şey prosesin ən sonunda universitet dərslərinə qatılmaq üçün xarici ölkəyə yola düşmək məsələsi olur.

Ölkəmizdə kifayət qədər çox sayda xaricdə təhsil şirkəti mövcuddur. Bu şirkətlərlə öz saytları və sosial şəbəkələrdə olan hesabları vasitəsilə əlaqə saxlamaq, eyni zamanda sizdən əvvəl müraciət edən tələbələrin nəticələrini görmək mümkündür.

Niyə xaricde tehsil sirketleri ilə əlaqə saxlamalısınız?

• Onlar sizinlə konsultasiya aparır, universitetdən gözləntilərinizi soruşurlar.
• Biliyinizi dəyərləndirib düzgün ixtisas seçimini həyata keçirməyiniz üçün köməkçi olurlar.
• Sənədləşmə prosesini qısamüddətli və daha asan edirlər. Sizin yerinizə oturum iznini alaraq rahat şəkildə xaricə yola düşməyinizə şərait yaradırlar.
• Hansı xarici universitetlərin diplomlarının Azərbaycanda tanınan olduğunu, hansı universitetlərin daha prestijli olduğunu və s. önəmli mövzuları sizinlə müzakirə edirlər.
• Universitetə qəbul olmaq üçün əsas tələbləri daha aydın izah etmək, universitetə qəbulu asanlaşdıran yolları və s. üstünlükləri ilə xaricdə təhsil şirkətləri xarici universitetə qəbulda başlıca rol oynamaqdadır.

Xaricdə təhsil almaq üçün nə etmək lazımdır?

Bu sualın cavabını iki fərqli tərəfdən yanaşaraq cavablandırmaq doğru olar:

Birincisi, xaricdə təhsil almağa hansı təhsil səviyyəsindən başlayırıq? Xaricdə təhsil proqramı bakalavr təhsilidirmi?

İkincisi isə budur ki, siz artıq bakalavr təhsilini Azərbaycan universitetlərindən birində tamamlamısınız və artıq xarici ölkədə magistr təhsili almaq istəyirsiniz və ya doktorantura və s.

Əgər xaricdə təhsil almaq istəyən şagird orta məktəbi bitiribsə, onun attestat nəticələrinə əsasən universitet seçimi gerçəkləşir. Burada dil amili də mühüm rol oynayır. Xaricdə təhsil almaq üçün bilməli olduğumuz başlıca dil ingilis dili olsa da, elə universitetlər var ki, orada təhsil almaq üçün həmin ölkənin dilini də bilmək lazım gəlir. Və ya ola bilər ki, universitetin hər hansı ixtisas üzrə ingilis dilli bölməsi mövcud olmasın. Bundan əlavə, xarici universitete qebul üçün SAT, YÖS, IELST, TOEFL və digər dərəcələrin olması vacib məqamlardandır. Bu imtahanlar əsas xaricde tehsil imtahanları sayılır. İmtahan tələbləri seçdiyiniz universitet asılı olaraq dəyişə bilər. Beləliklə, belə nəticə çıxır ki, əgər bakalavr təhsilini xaricdə almaq istəyirsinizsə, əvvəlcə, attestat balınızın (qiymətlərinizin) mümkün qədər yüksək olmasına çalışmalısınız və universitet imtahanından bir-iki il öncədən zəruri olan beynəlxalq imtahanlardan uğurlu nəticə əldə etmək üçün xüsusi hazırlıq keçməlisiniz. SAT və s. imtahanlarına hazırlıq üçün təhsil və təlim kurslarına müraciət edə bilərsiniz.

Digər bir məqam ölkədəki bakalavr təhsilini bitirdikdən sonra xaricə magistr təhsili almağa getmək istəyənlər üçün maraqlıdır. Belə tələbələrin bəziləri hətta ikinci bir bakalavr təhsilini əlavə olaraq xarici ölkədə tamamlamaq istəyir. Bu zaman bakalavr təhsili üzrə ortalama balınız qəbul olmaq istədiyiniz xarici universitetin tələbi elə uyğunlaşmalıdır. Məsələn, elə universitetlər var ki, qəbul üçün tələb etdiyi ortalama bakalavr balı 90+ və ya 80+ olur. Belə universitetlər daha prestijli universitetlərdir.

Bəziləri isə 60-70-dən yuxarı ortalama bal ilə də qəbulu həyata keçirdirlər. Bütün bu detalları oxumaq istədiyiniz ölkənin universitetlərinin saytlarını nəzərdən keçirərək və ya xaricdə təhsil şirkətləri ilə müqavilə bağlayaraq dəqiq aydınlaşdıra bilərsiniz.

Xaricdə təhsil üçün lazım olan senedler

Xaricdə təhsil üçün lazım olan sənədlər içərisində attestat, oxuduğunuz universitetdəki ortalama balı və ya qiymətləri göstərən transkript və ya universitet diplomu, təbii olaraq şəxsiyyət vəsiqəsi və xarici pasportun mövcudluğu başlıca rola malikdir. Bundan əlavə müraciət etmək istədiyiniz ali təhsil müəssisəsi qəbul şərtləri arasında motivasiya məktubu tələbini də qoya bilər. Bunun üçün motivasiya məktubu necə hazırlanmalıdır – internetdən də araşdıra bilərsiniz və ya xaricdə təhsil şirkətləri bu işdə sizə köməklik edir.

Diqqətli yanaşmalı olduğunuz bir digər məsələ viza almaq məsələsidir ki, xaricdə təhsil şirkətləri ilə anlaşsanız belə viza məsələsində ayıq-sayıq olmalısınız. Çalışmalısınız ki, qəbula qədərki bütün prosesi özünüz də nəzərdə saxlamağı bacarasınız. Attestatla Rusiya, Türkiyə, Ukrayna kimi ölkələrdə təhsil almağınız mümkün olacaqdır. Təhsil haqqı şərtlərinə görə bizim şagirdlər adətən Türkiyə universitetlərinə müraciət etməyə üstünlük verirlər. Həmçinin yüksək bal toplayan abituriyentlər üçün təqaüd proqramlarını əldə etmək daha əlverişlidir, nəticədə onlar tamamilə təhsil haqqı ödəməkdən azad olur və ya 50-80% güzəştli təhsil haqqı ilə universitetdə oxuyurlar.

Xaricdə təhsil almaq istəyirsinizsə və hələ də qərarsızsınızsa, bir neçə aydan bir təşkil olunan xaricdə təhsil sərgilərində iştirak edərək, xarici universitetlərin nümayəndələri ilə tanış olaraq və onlara suallarınızı yönləndirərək daha rahat qərar verə bilərsiniz.

Xaricdə təhsil almaq istəyən biri üçün aşağıdakı addımları izləyə bilər:

1. Hədəfləri belətləmək: İlk olaraq, xaricdə təhsil almaq istədiyiniz məqsədləri müəyyən etməlisiniz. Bu, sizə hansı sahədə, hansı səviyyədə və hansı ölkədə təhsil alacağınızı dəqiqləşdirməyə kömək edəcəkdir. Məqsədlərinizə uyğun olaraq, lisans, magistr, doktorluq kimi dərəcələrə və ya kurslara qatılmağı düşünə bilərsiniz.
2. Araşdırma aparın: Hədəflərinizi belətlədikdən sonra, potensial təhsil institutları və ölkələr haqqında araşdırma aparın. Təhsilinizi aldığınız sahədə mükəmməl olan institutları və ölkələri axtarmaq, dərəcələr, məzuniyyət tələbləri, təhsil xərcləri, yaşayış şərtləri, iş imkanları və səyahət imkanları kimi faktorlara diqqət etmək önəmlidir. Həmçinin, təhsil alacağınız ölkədən və institutdan tələbləri, başvuru tarixlərini və prosedurlarını öyrənmək üçün onların veb saytlarını və əlaqələrinə yönəlmək faydalı olar.
3. Dil biliklərinizi qiymətləndirin: Xaricdə təhsil almaq üçün bir çox ölkə dil bilikləri səviyyəsindən isbat tələb edir. İstənilən dilə (ən çox İngilis dilinə) nailiyinizi qiymətləndirmək üçün səviyyə sınaqlarına (məsələn, TOEFL, IELTS) qatılmağınız və nəticələrinizi yüksək tutmağınız məsləhət görülür. Əgər dil bilikləriniz çatışmır, dil kurslarına qatılaraq və ya öyrəndiyiniz dilə aid sertifikatları əldə edərək bunu düzəltmək mümkündür.
4. Başvuruları hazırlayın: Təhsil almaq istədiyiniz institutların başvuru tələblərini və tarixlərini başdan başa araşdırdıqdan sonra, başvuru sənədlərinizi hazırlamağa başlayın. Bu sənədlərə müraciət formaları, məktublar təqdim etmək, məktublar təqdim etmək, CV və ya resume, məzuniyyət diplomu və transkript, referans məktubları, şəxsi məlumatlar, tələbə vəsiqəsi, səyahət və sağlamlıq sertifikatları kimi elementlər daxildir. Hər bir institutun müraciət prosedurlarını ətraflı şəkildə izləyin.
5. Maliyyələşmək üçün variantları gözələdin: Xaricdə təhsil almaq xərcləri çeşidli ola bilər. Öyrəndiyiniz ölkədəki təhsil mərcini, yaşama xərclərini, kitab və digər tələbə masraflarını hesaba almalısınız. Özünüz və ailəniz üçün uyğun olan maliyyələşdirmə variantlarını araşdırın. Bu biri təqaüd, aparanın, bank krediti, ödəmə planları və ya ödəmə proqramları kimi şəkildə ola bilər.
6. Vizanı və səyahətə icazəni əldə edin: Xaricdə təhsil almaq istədiyiniz ölkəyə gedə bilmək üçün vizanızın olması və ya icazə tələb edə bilər. İlgili sənədləri toplamaq üçün öncədən müraciət edin və vizanı əldə etmək üçün səyahət və konsulluq məlumatlarına diqqət yetirin. Həmçinin, ölkəyə girişə icazə tələb edən səyahət sağlamlıq tədbirlərinin tələblərini də öyrənmək önəmlidir.
7. Yaşayış təşkilatı: Xaricdə təhsil almaq üçün uyğun yaşama şəraitini təşkil etmək üçün yaşayış və konfranslar üçün araşdırma aparın. Bunlar təhsil təklif edən institutlar, üniversitet təminatları, tələbə əhəmiyyətli şəxsi məsələlər və hətta mədəni və sosial tədbirləri daxil edə bilər.
8. Sosial tədbirlər və mədəni etkiliyə görə hazırlaşın: Xaricdə təhsil almaq sizə yeni bir mədəniyyət və sosial tədbirlər dünyası təqdim edə bilər. Bu, mədəni etkiliyə, mədəniyyətə, əyləncə yerlərinə, təhsil təklif edən institutlarda və ya tələbə təşkilatlarında iştirak etmək, sosial şəbəkələr vasitəsilə potensial tələbələr və ya məzunların şəbəkəsi yaratmaq kimi bir sıra fərsətləri əhatə edə bilər.

Unutmayın ki, hər bir ölkə və institutun özünəməxsus tələb və prosedurları ola bilər, bu səbəbdən mövcud qaydalara uyğun olmaq əsasdir. Ayrıca, danışdığınız institutun və ya məsləhətçilərinizin sizə müraciət prosesində kömək etməsini tələb edə bilərsiniz.